Νοέμβριος 2011, Ο Δ. Καζάκης αρθρογραφεί (ακόμα) στο
ΠΟΝΤΙΚΙ και γράφει ένα από τα πιο χρήσιμα άρθρα. Ευχαριστούμε ΤΟ ΓΡΕΚΙ που μας
το υπενθύμισε ...
Του Δημήτρη Καζάκη,
Τι θα γίνει έτσι και επιστρέψουμε στη δραχμή; Προφανώς θα
πέσει ο ουρανός να μας πλακώσει. Η Ελλάδα θα γίνει Αλβανία του Εμβέρ Χότζα,
Βόρεια Κορέα του Κιμ Ιλ Σουνγκ, ή θα γυρίσουμε στη λίθινη εποχή. Ακριβώς δηλαδή
όπως ήταν πριν αποκτήσουμε το ευρώ. Διότι, αν δεν με γελά η μνήμη μου, οι Έλληνες
πριν από το ευρώ κατοικούσαν στις σπηλιές και στα δέντρα, φορούσαν δέρματα,
ζεσταίνονταν με κοπριές και έτρωγαν κουκουνάρια. Αφού ποιος δεχόταν τότε την
ξεφτιλισμένη πληθωριστική δραχμούλα;
Η αλήθεια είναι ότι η ελληνική οικονομία επιβίωνε – με όλα
τα προβλήματά της – πολύ καλύτερα εκτός ευρώ παρά με το «ισχυρό ευρώ».
Είχε διεθνείς σχέσεις
και πριν από το ευρώ, και μάλιστα καλύτερες, με περισσότερες χώρες, και πιο
προσοδοφόρες. Και παρά το γεγονός ότι το εθνικό νόμισμα, δηλαδή τη δραχμή, τη
μεταχειρίζονταν οι κυβερνήσεις με κύριο σκοπό να διευκολυνθεί η κερδοσκοπία
και να αυξηθεί η λεγόμενη ανταγωνιστικότητα με διαρκείς υποτιμήσεις, τα αποτελέσματα
ήταν τα εξής:
♦ Τα
εξωτερικά ελλείμματα της χώρας ποτέ δεν έφτασαν στα ύψη που βρέθηκαν επί ευρώ.
Μάλλον ήταν αδιάφορη σ’ όλους όσοι εμπορεύονταν με τη χώρα η κατάσταση της
δραχμούλας. Οι εξωτερικές σχέσεις της χώρας ήταν σαφώς πιο εκτεταμένες και πιο
πολύπλευρες απ’ ό,τι σήμερα που τρεις χώρες ελέγχουν ουσιαστικά το εξωτερικό
εμπόριό της.
♦ Παρά
τον πληθωρισμό και τις διαρκείς υποτιμήσεις, οι εξωτερικοί όροι εμπορίου της
χώρας ήταν πολύ καλύτεροι απ’ ό,τι τη δεκαετία του ευρώ. Το ίδιο και η
εσωτερική αγοραστική δύναμη της οικονομίας.
♦ Χάρη
στη δραχμούλα το χρέος ήταν απολύτως διαχειρίσιμο και, παρά την εκτίναξή του
επί Μητσοτάκη και Σημίτη, δεν μας οδήγησε σε χρεοκοπία. Κι ούτε θα μπορούσαμε
να οδηγηθούμε στη σημερινή χρεοκοπία, όσο διατηρούσαμε τη δραχμή.
Αυτά είναι τα γεγονότα. Να θυμίσουμε μόνο ότι από την
υποτίμηση της δραχμής έναντι του δολαρίου επί Μαρκεζίνη (1954), το εθνικό
νόμισμα έχασε πάνω από 10 φορές την αξία του έως ότου μπήκαμε στο ευρώ. Στη
μεταπολίτευση χάρη στις τρεις επίσημες υποτιμήσεις και την τακτική της
διολίσθησης, η δραχμή έχασε το 90% της αξίας της. Καταστράφηκε η οικονομία;
Μήπως χρεοκόπησε και δεν το γνωρίζουμε; Χάθηκαν οι καταθέσεις; Εξαφανίστηκε το
νόμισμα; Κατέρρευσαν οι εξωτερικές οικονομικές δοσοληψίες; Τίποτε απ’ όλα αυτά.
Γιατί άραγε;
Επιπλέον, μήπως χρεοκόπησε ποτέ η Ελλάδα λόγω εθνικού
νομίσματος; Ποτέ! Το 1893 η Ελλάδα χρεοκόπησε λόγω υπερδανεισμού σε χρυσό φράγκο,
λόγω της ένταξης στη νομισματική Λατινική Ένωση, η οποία διαφημίστηκε και
τότε ως ιδανική για φτηνά δάνεια προς το Δημόσιο. Το 1932 η Ελλάδα χρεοκόπησε
λόγω χρυσής δραχμής και υπερδανεισμού σε χρυσές λίρες, μια και τότε ανήκε στη
νομισματική ένωση της χρυσής λίρας στερλίνας.
Δεν υπάρχει «διεθνής λύση»
Το ίδιο και αμέσως μετά την απελευθέρωση, όταν η Βρετανία
επέβαλε τη συμφωνία του Λονδίνου (1944) στην Ελλάδα, με βάση την οποία η χρυσή
λίρα λειτουργούσε ως βασικό γενικό ισοδύναμο της ελληνικής οικονομίας. Έτσι
φτάσαμε να στοιχίζει ένα καρβέλι ψωμί μερικά εκατομμύρια δραχμές και ο
μαυραγοριτισμός να σαρώνει. Αυτή η συμφωνία του Λονδίνου και η έκδοση κατόπιν
της στρατιωτικής βρετανικής λίρας για το εσωτερικό της Ελλάδας, σηματοδότησε
τη δεύτερη περίοδο της κατοχής, τη βρετανική κατοχή.
Οι παγκόσμιες κρίσεις του οικονομικού στερεώματος της
αγοράς δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν σε διεθνές επίπεδο. Εκτός κι αν
αποζητάμε εμπόλεμες συρράξεις ανάμεσα στους ισχυρούς, με οικονομικούς ή πολιτικούς
όρους. Μόνο έτσι ξέρει η παγκόσμια αγορά να αναζητά διεθνείς λύσεις. Αυτό
αποτελεί θέσφατο για όποιον έχει στοιχειωδώς μελετήσει τις μεγάλες περιόδους
παγκόσμιας κρίσης από την εποχή της πρώτης Μεγάλης Ύφεσης του 1873-1896.
Η ανάγκη εθνικού νομίσματος, ειδικά για τις πιο ασθενικές
οικονομίες, γεννήθηκε ως αδήριτη ανάγκη αντιμετώπισης και θωράκισης των
εθνικών οικονομιών από τις παγκόσμιες κρίσεις και αναταράξεις των αγορών.
Εντελώς ενδεικτικά μόνο, θα άξιζε τον κόπο να αναφέρουμε ότι ο Τζον Μέιναρτ
Κέινς, που παπαγαλίζουν ορισμένοι σύγχρονοι idiotus ignoramus με
πανεπιστημιακούς τίτλους, όταν βρέθηκε σε μια ανάλογη παγκόσμια κρίση χρέους,
τι πρότεινε; Όταν, μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, όλα τα εμπόλεμα κράτη
βρέθηκαν καταχρεωμένα, κυρίως προς τη μόνη χώρα - πιστωτή που είχε απομείνει,
τις ΗΠΑ, ο Κέινς ξάφνιασε το αστικό κατεστημένο με δυο καίριες προτάσεις:
Αφενός, ισχυρίστηκε ότι τα χρέη είναι αδύνατο να εξυπηρετηθούν και,
προκειμένου να επιβάλουν οι εξεγερμένοι λαοί τη διαγραφή τους, θα έπρεπε να
πειστούν οι ΗΠΑ να προβούν αυτές σε διαγραφή των χρεωστικών τους απαιτήσεων.
Αφετέρου, να καταργηθεί ο χρυσός κανόνας, οι σταθερές ισοτιμίες και το ιδιωτικά
εκδιδόμενο χρήμα, και οι οικονομίες να μεταβούν τάχιστα σε εθνικό νόμισμα που
εκδίδει το οικείο κράτος με βάση τις ανάγκες του.
Όταν τόλμησε να τα προτείνει αυτά για πρώτη φορά το 1920,
αντιμετωπίστηκε ως «γραφικός» και ανόητος από τους μεγάλους τραπεζίτες και
χρηματιστές. Ο μεγαλοχρηματιστής Λέφινγουελ και συνεταίρος του Μόργκαν, όταν
πρωτάκουσε τον Κέινς να προτείνει τόσο αιρετικές ιδέες, σχολίασε: «Ο Κέινς…
φλερτάρει με περίεργους θεούς και προτείνει να εγκαταλείψουμε για πάντα τον
χρυσό κανόνα και να τον αντικαταστήσουμε με ένα “κατευθυνόμενο” νόμισμα… είναι
καλύτερα να έχουμε κάποια σταθερά παρά να παραδώσουμε τις υποθέσεις μας στην ευφυΐα
των δημοσιολογούντων οικονομολόγων και των πολιτικών…».